सरल गीता (श्रीमद्भागवद्गीताको नेपाली पद्यानुवाद, शृङ्खला-४२)

~स्व. पण्डित जीवनाथ उपाध्याय अधिकारी~

अव्यक्तं व्यक्तिमापन्नं मन्यन्ते मामबुद्धयः।
परं भावमजानन्तो ममाव्ययमनुत्तमम्।।२४।।
नाहं प्रकाशः सर्वस्य योगमायासमावृतः।
मूढोऽयं नाभिजानाति लोको मामजमव्ययम्।।२५।।

अत्युत्त्म अविकारी रूप नबुझी मेरो कति मूर्खले
भन्छन् रूप लिई रहेछ अहिले पैला निराकारले।
मायाभित्र छिपी अदृश्य छु सखे ! सामान्यका निम्ति म
त्यस्‌ले पूर्ण, अदृश्य, अव्यय भनी सक्तैन चिन्नै जन।।१३।।

वेदाहं समतीतानि वर्तमानानि चार्जुन।
भविष्याणि च भूतानि मां तु वेद न कश्चन।।२६।।
इच्छाद्वेषसमुत्थेन द्वन्द्वमोहेन भारत।
सर्वभूतानि संमोहं सर्गे यान्ति परन्तप।।२७।।

ऐलेका, अघिका तथा पछि हुने प्राणी सबै चिन्छु म
यस्तो छू म, मलाई किन्तु कहिल्यै चिन्दैन कोइ जन।
इच्छा, द्वेष लिँदा यी दुःखसुखको उत्पत्ति भो जीवमा
त्यस्‌ले अल्‌मलिएर जीव बनियो लाटोसरी लोकमा।।१४।।

येषां त्वन्तगतं पापं जनानां पुण्यकर्मणाम्।
ते द्वन्द्वमोहनिर्मुक्ता भजन्ते मां दृढव्रताः।।२८।।
जरामरणमोक्षाय मामाश्रित्य यतन्ति ये।
ते ब्रह्म तद्विदुः कृत्स्‍नमध्यात्मं कर्म चाखिलम्।।२९।।

जस्‌का पाप समग्र नष्ट बनिए ती शुद्धचेता बनी
मेरो पूजन गर्दछन् स्थिर भई सुख्‌दुःख एकै गनी।
तिन्‌ले ब्रह्म, समस्त कर्म, सँग नै अध्यात्म विद्या धरी
जाने, यो भनिठान, मोक्षतिरको चेष्टा हुँदा हर्‌घडी।।१५।।

साधिभूताधिदैवं मां साधियज्ञं च ये विदुः।
प्रयाणकालेऽपि चमां ते विदुर्युक्तचेतसः।।३०।।

मै नै इन्द्रिय हूँ, म नै विषय हूँ, यिन्‌को म हूँ नायक
मेरो यो रूप चिन्छ जुन् पुरुषले त्यो विज्ञ हो वास्तव।
जस्‌का मन् अनि चित्त आत्म-वश छन्, ती सिद्ध हुन् योगमा
भुल्दैनन् उनले मलाई उनका अन्तिम् अवस्थामहाँ।।१६।।

ॐ तस्तदिति श्रीमद्भागवद्‌गीतासूपनिषत्सु ब्रह्मविद्यायां योगशास्त्रे श्रीकृष्मार्जुनसंवादे ज्ञानविज्ञानयोगो नाम सप्तमोध्यायः।।७।।

(क्रमशः)