सरल गीता (श्रीमद्भागवद्गीताको नेपाली पद्यानुवाद, शृङ्खला-३८)

~स्व. पण्डित जीवनाथ उपाध्याय अधिकारी~

एतन्मे संशयं कृष्ण छेत्तुमर्हस्यशेषतः।
त्वदन्यः संशयस्यास्य छेत्ता न ह्युपपद्यते।।३९।।

श्रीभगवानुवाच
पार्थ नैवेह नामुत्र विनाशस्तस्य विद्यते।
न हि कल्याणकृत्कश्चिद्‌दुर्गतिं तात गच्छति।।४०।।

मेरो संशय यो हटाउन हजुर्‌बाहेक को सक्छ र ?
त्यस्‌ले नाथ ! परेँ शरण् अब दिनोस् शिक्षा हटोस् भ्रम् सब।
आज्ञा भो अनि कृष्णको कति पनि यस् लोक उस् लोकमा
त्यस्‌को दुर्गति हुन्न पार्थ ! किनकि लाग्यो ऊ सत्कर्ममा।।२१।।

प्राप्य पुण्यकृतां लोकानुषित्वा शाश्वतीः समाः।
शुचीनां श्रीमतां गेहे योगभ्रष्टोऽभिजायते।।४१।।
अथवा योगिनामेव कुले भवति धीमताम्।
एतद्धि दुर्लभतरं लोके जन्म यदीदृशम्।।४२।।

योगभ्रष्ट पुरुष् अनन्त सुखभोग् भोगेर स्वर्गादिमा
शुद्धाचार विचारयुक्त कुलमा जन्मन्छ यस् लोकमा।
किंवा योगी मनीषिकै कुलमहाँ जन्मन्छ, त्यो साधक
त्यस्तो जन्म त हुन्छ दुर्लभ, ठूलो पुण्यै भए मिल्दछ।।२२।।

तत्र तं बुद्धिसंयोगं लभते पौर्वदेहिकम्।
यतते च ततो भूयः संसिद्धौ कुरुनन्दन।।४३।।
पूर्वाभ्यासेन तेनैव ह्रियते ह्यवशोऽपि सः।
जिज्ञासुरपि योगस्य शब्दब्रह्मातिवर्तते।।४४।।

उस्‌ले पाउँछ बुद्धि पूर्वजुनिको, त्यस्‌ले अगाडि अब
चेष्टा गर्दछ योगसिद्धि लिनका निम्ति परिश्रम्‌सँग।
भोगै भोगिरहे पनि प्रकृतिले सत्कर्ममा झुक्तछ
जिज्ञासा लिई योगको श्रुति विहित् कर्मादि ऊ छाड्दछ।।२३।।

प्रयत्नाद्यतमानस्तु योगी संशुद्धकिल्बिषः।
अनेकजन्मसंसिद्धस्ततो याति परां गतिम्।।४५।।

चेष्टा गर्छ प्रयाससाथ उ सधैँ भर्‌जन्म योगैतिर
व्यर्थै हुन्न प्रयास, बन्छ उसको अन्तःकरण् निर्मल।
योगी हुन्छ अनेक जन्म यही नै क्रम्‌ले बिताएपछि
बिस्तारैसित सिद्धयोगी बनिई ऊ भेट्छ ब्राह्मी स्थिति।।२४।।

तपस्वीभ्योऽधिको योगी ज्ञानिभ्योऽपि मतोऽधिकः।
कर्मिभ्यश्चाधिको योगी तस्माद्योगी भवार्जुन।।४६।।
योगनामपि सर्वेषां मद्‌गतेनान्तरात्मना।
श्रद्धावान्भजते यो मां स मे युक्ततमो मतः।।४७।।

ज्ञानी, कर्मठ वा तपोयुत पुरुष्‌भन्दा अधिक् उत्तम
योगी हो, त्यसले प्रयास गर है हे पार्थ ! योगी हुन ।
योगीमा पनि चित्त, बुद्धि, मन यी मैमा लगाईकन
श्रद्धासाथ मलाई भज्दछ भने त्यो योगी हो उत्तम।।२५।।

ॐ तत्सदिति श्रीमद्भागवद्‌गीतासूपनिषस्तु ब्रह्मविद्यायां योगशास्त्रे श्रीकृष्णार्जुनसंवादे आत्मसंयमयोगो नाम षष्ठोऽध्यायः।।६।।

(क्रमशः)