सरल गीता (श्रीमद्भागवद्गीताको नेपाली पद्यानुवाद, शृङ्खला-३२)

~स्व. पण्डित जीवनाथ उपाध्याय अधिकारी~

शक्नोतीहैव यः सोढुं प्राक्शरीरविमोक्षणात्।
कामक्रोधोद्भवं वेगं स युक्तः स सुखी नरः।।२३।।
योऽन्तःसुखोऽन्तरारात्मस्तथान्तर्ज्योतिरेव यः।
स योगी ब्रह्मनिर्वाणं ब्रह्मभूतोऽधिगच्छति।।२४।।

जस्‌ले वेग सहन्छ जीवित छँदै यी कामक्रोधादिको
लोक्‌मा वास्तव कर्मयोगी उही हो सच्चा सुखी त्यै त हो।
जो भित्री तहमा प्रकाश, सुख औ आनन्दले पूर्ण छ
त्यो योगी तिमी जान ब्रह्ममय हो ब्रह्मैमहाँ मिल्दछ।।१३।।

लभन्ते ब्रह्मनिर्वाणमृषयः क्षीणकल्मषाः।
छिन्नद्वैधा यतात्मानः सर्वभूतहिते रताः।।२५।।
कामक्रोधवियुक्तानां यतीनां यतचेतसाम्।
अभितो ब्रह्मनिर्वाणं वर्तते विदितात्मनाम्।।२६।।

मन् वश्‌मा छ, अभेद बुद्धि छ, कुनै दोष् छैन निष्काम छन्
लोकैका हितकृत् यिनै ऋषिहरू ब्रह्मस्वरूप् भेट्तछन्।
कामक्रोध हटाइ मन् पनि स्वयम् रोकेर जो बस्तछ
आत्माराम त्यही यति नजिकमा त्यस् ब्रह्मको वास छ।।१४।।

स्पर्शान्कृत्वा बहिर्बाह्यांश्चक्षुश्चैवान्तरे भुवोः।
प्राणापानौ समौ कृत्वा नाराभ्यन्तरचारिणौ।।२७।।
यतेन्द्रियमनोबुद्धिर्मुनिर्मोक्षपरायणः।
विगतेच्छाभयोक्रोधो यः सदा मुक्त एव सः।।२८।।

त्यागी बाहिर, बाहिरी विषय सब्, भ्रूमध्य दृष्टि गरी
प्राणापान समान नाक बिचमा राखेर शुद्धि गरी।
जस्‌ले इन्द्रिय, मन् र बुद्धि सब यी आफ्ना अधीन् राख्तछ
कामक्रोधविहीन त्यै पुरुष नै जान्नू सदा मुक्त छ।।१५।।

भोक्तारं यज्ञतपसां सर्वलोकमहेश्वरम्।
सुहृदं सर्वभूतानां ज्ञात्वा मां शान्तिमृच्छति।।२९।।

जस्‌ले पार्थ ! मलाई चिन्दछ सबै लोक्‌को अधीश्वर् भनी
भोक्ता यज्ञतपादिको अनि सुहृद् प्राणीहरूको भनी।
उस्‌ले अक्षय सान्ति पाउँछ, भयो त्यो दुःखदेखि पर
मैलाई यसरी चिनी तिमी पनि हौ पार्थ ! निश्चिन्तित।।१६।।

ॐ तत्सदिति श्रीमद्भागवद्गीतासूपनिषत्सु ब्रह्मविद्यायां योगशास्त्रे श्री कृष्णार्जुनसंवादे कर्मसंन्यासयोगो नाम पञ्मोध्यायः।।५।।