सरल गीता (श्रीमद्भागवद् गीताको नेपाली पद्यानुवाद, शृङ्खला-१८)

~स्व. पण्डित जीवनाथ उपाध्याय अधिकारी~

एवं प्रवर्तितं चक्रं नानुवर्तयतीह यः।
अघायुरिन्द्रियारामो मोघं पार्थ स जीवति।।१६।।
यस्त्वात्मरतिरेव स्यादात्मतृप्तश्च मानवः।
आत्मन्येव च संतुष्टस्तस्य कार्यं न विद्यते।।१७।।

ईश्वर्‌चालित सृष्टिचक्रसित जो चल्दैन मिल्ने गरी
पापी, लम्पट त्यो गनिन्छ, उसको जीवन् छ मुर्दासरी।
आत्मामै अनुरक्त जो छ र सधैँ आत्मैमहाँ लिप्त छ
आत्मैमा अनि तुष्टि लिन्छ, उसका कर्तव्य छैनन् अब।।९।।

नैव तस्य कृतेनार्थो नाकृतेनेह कश्चन।
न चास्य सर्वभूतेषु कश्चिदर्थव्यपाश्रय।।१८।।
तस्मादसक्तः सततं कार्यं कर्म समाचर।
असक्तो ह्याचरन्कर्म परमाप्नोति पूरुषः।।१९।।

उस्‌ले कर्म गरोस् कि केही नगरोस् बिग्रन्न केही पनि
जीव्‌धारीसित आत्मनिष्ठ जनका हुन्नन् प्रयोजन् पनि।
त्यस्‌ले अर्जुन कर्ममा जुट तिमी आसक्ति केही नली
यस्ता निस्पृह कर्मयोगी जनले सायुज्य भेट्छन् पछि।।१०।।

कर्मणैव हि संसिद्धिमास्थिता जनकादयः।
लोकसंग्रहमेबापि संपश्यन्कर्तुमर्हसि।।२०।।
यद्यदाचरति श्रेष्ठस्तत्तदेवेतरो जनः।
स यत्प्रमाणं कुरुते लोकस्तदनुवर्तते।।२१।।

कर्मैले गरि सिद्धि पाउन कसे राजा जनक् आदिले
कर्मै नै गर लोकको स्थिति यही जानेर निःश्वार्थले।
जेजे गर्छ विशिष्ट व्यक्ति त्यहि नै सामान्यले गर्दछ
जो आदर्श विशिष्ट राख्छ त्यहि नै संसारले सिक्तछ।।११।।

न मे पार्थास्ति कर्तव्यं त्रिषु लोकेषु किंचन।
नानवाप्तमवाप्तव्यं वर्त एव च कर्मणि।।२२।।
यदि ह्यहं न वर्तेयं जातु कर्मण्यतन्द्रितः
ममवर्त्मानुवर्तन्ते मनुष्याः पार्थ सर्वश।।२३।।

मैले गर्नु त केही छैन र पनि हे पार्थ ! त्रैलोक्यमा
केही पाउन बाँकी छैन र पनि व्यस्तै म छु कर्ममा।
मैले जाँगरसाथ कर्म नगरी खाले बसे अर्जुन !
त्यै देखासिकीले समस्त जनमा बढ्नेछ अल्छेपन।।१२।।

(क्रमशः)