चीन र भारतबीच पनि सीमाको तनाव: भारतीय सेनाले चर्को मूल्य चुकाउनुपर्ने चेतावनी
एजेन्सी- हालै दिनमा भारत र चीनबीचको सीमा तनाव बढिरहेको छ । त्यो विवाद अहिले अक्साइचीनको गालवन उपत्यकामा देखिन्छ।
बढ्दो तनावका बीच वास्तविक नियन्त्रण रेखा (एलएसी)मा दुवै मुलुकका सैनिकको उपस्थिति बाक्लिँदो छ। भारतीय पक्षको भनाइ छ- गालवन उपत्यकामा चिनियाँ जनसेनाको केही टेन्ट देखिए। चीनको भनाइ छ- भारतले गालवन उपत्यकामा रक्षासम्बन्धी गैरकानूनी निर्माण गरिरहेको छ।
गत मेमा दुई मुलुकबीच सीमामा टकराव भइसकेको छ। ९ मेमा नर्थ सिक्किमको नाकुलामा दुई मुलुकका सेनाबीच घम्साघम्सी भयो। त्यतिबेलै हो, लद्दाखमा एलएसीको नजिक चिनियाँ जनसेनाको हेलिकप्टर देखिएको पनि। त्यसलगत्तै भारतीय वायुसेनाले सुखोईलगायत इलाकामा लडाकु विमानमार्फत हवाई गस्ती शुरु गर्यो।
“त्यस क्षेत्रमा केही असामान्य गतिविधि देखियो। त्यसैले हवाई गस्ती थाल्यौं,” भारतीय वायुसेना प्रमुख आरकेएस भदौरिया भन्छन्।
स्थलसेना प्रमुख एमएम नरवणे पनि सीमावर्ती इलाकामा विकासका काम चलिरहेको बताएका थिए। पछिल्लो झडपमा दुवैतर्फका सैनिक सामान्य घाइते भएको उनले बताए।
चिनियाँ सरकारी समाचार पत्र ग्लोबल टाइम्सले गालवन नदी किनारामा जारी तनावका लागि भारतीय पक्षलाई जिम्मेवार बताएको छ। “भारतले त्यस क्षेत्रमा गैरकानूनी निर्माण अगाडि बढाएको छ। त्यसैले चीनले सैन्य तैनाथी बढाउनु परेको हो,” ग्लोबल टाइम्सले लेखेको छ, “भारतले नै यस तनावको शुरुवात गरेको हो। सन् २०१७ मा दोकलामको जस्तो परिस्थिति भारतले नै तयार पारेको हो। भारत कोभिड-१९ महामारीका कारण उत्पन्न परिस्थितिसँग जुधिरहेको छ। र, जनताको ध्यान महामारीबाट हटाउन गालवनमा तनाव पैदा गरिरहेको छ।”
गालवन इलाका चीनको भएको ग्लोबल टाइम्सको भनाइ छ। र, भारतले सीमा सम्झौता उल्लंघन गरेको अखबारले जनाएको छ । मेको पहिलो सातादेखि नै भारत चीनको इलाकामा प्रवेश गरिरहेको ग्लोबल टाइम्सले उल्लेख गरेको छ।
गालवन उपत्यका लद्दाख र अक्साई चीनबीच भारत र चीनको सीमामा स्थित छ। यो उपत्यका चीनको दक्षिणी प्रान्त सिनजियाङ र भारतको लद्दाखसम्म फैलिएको छ। यसमा भारत र चीन दुवैको दाबी रहँदै आएको छ।
जवाहरलाल युनिभर्सिटीका पूर्वप्राध्यापक तथा अन्तर्राष्ट्रिय मामिलाका जानकार एसडी मुनीको भनाइमा यो उपत्यका सामरिक हिसाबले अति महत्वपूर्ण छ। किनकि, यो पाकिस्तान, भारत र चीनको त्रिदेशीय सीमा पनि हो। सन् १९६२ को दुई मुलुकको लडाईंमा पनि यो इलाका केन्द्रमा थियो।
उनका अनुसार यसको शुरुवात सन् १९५८ देखि नै भएको हो, जतिबेला चीनले त्यस क्षेत्रमा सडक निर्माण गरिरहेको थियो। त्यतिबेला भारतले आफ्नो भूमि चीनले हडपेको आरोप लगाएको थियो।
“त्यतिबेला भारत चीनविरुद्ध सैन्य कारवाही गर्न सक्दैनथ्यो, अहिले कारवाही यसकारण गरिरहनु परेको छ कि आफ्नो दाबी स्थापित गर्नुछ,” मुनी भन्छन्।
ग्लोबल टाइम्सले चेतावनी दिएको छ, “अक्साई चीनमा चिनियाँ जनसेना मजबुचत छ र तनाव बढाउँदै गए भारतीय सेनाले चर्को मूल्य चुकाउनुपर्नेछ।”